بسمه تعالی

در جریان نشست اعضای سابق تیم هسته‌ای کشورمان با کمیسیون ویژه بررسی برجام که از شبکه خبر سیما پخش شد، یکی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، پرسشی را مطرح کرد که دیدگاه پیوست آن، یکی‌از چالش‌های مطرح این روزها درباره بررسی توافق وین است. آقای دکتر بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از آقای دکتر جلیلی پرسید؛ شما گزارش امروز را به صورت گسترده‌تر و 12 ساعته در شورای عالی امنیت ملی نیز مطرح کرده بودید و در آن شورا سران سه قوه و مسئولان عالی‌رتبه نظامی و امنیتی که نسبت به امنیت و منافع ملی کشورمان حساسیت بالایی دارند، حضور داشتند و قاعدتا بعد از شنیدن گزارش شما بایستی برجام را با رأی قاطع رد می‌کردند. آیا چنین اتفاقی افتاده است؟ و یا اتفاق دیگری رخ داده است؟
پرسش این نماینده محترم اگرچه در قالب سوال مطرح شده بود ولی باید آن را «پاسخ» ایشان به گزارش دکتر جلیلی تلقی کرد. با این توضیح که می‌گوید اگر آنچه آقای جلیلی درباره نقاط ضعف و کاستی‌های فاجعه‌آفرین توافق وین مطرح می‌کند، واقعیت داشته و قابل قبول باشد، به طور طبیعی و منطقی انتظار آن بود که سران سه قوه و مسئولان عالی‌رتبه نظام بعد از شنیدن این گزارش در شورای عالی امنیت ملی، برجام را در همان جلسه و با رأی قاطع رد کرده باشند! و می‌پرسد آیا چنین اتفاقی افتاده است؟ و نتیجه می‌گیرد که اگر اینگونه نبوده است، توضیحات دکتر جلیلی درباره خطرآفرینی برجام نیز نمی‌تواند قابل قبول باشد!
دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی اما در پاسخ این سوال می‌گوید؛ آنچه در جلسات این شورا مطرح می‌شود دارای طبقه‌بندی محرمانه است و انتشار آن تنها از جانب و با صلاحدید رئیس و یا دبیر شورای عالی امنیت ملی مجاز خواهد بود و پیشنهاد می‌کند پاسخ این پرسش را از آقای شمخانی که قرار است فردا در همین جلسه حضور پیدا کند جویا شوید.
ما هم از تصمیم نهایی شورای عالی امنیت ملی درباره برجام و پذیرش، ردنهایی و یا شرط‌گذاری برای آن خبر چندانی نداریم اما، تا آنجا که می‌دانیم، گزارش و نظر اولیه این شورا قبل از روز پنج‌شنبه 12 شهریورماه جاری به محضر رهبر معظم انقلاب تقدیم شده است و حضرت آقا روز 12 شهریور در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری با ایشان، بر ضرورت بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی تاکید ورزیده و توصیه فرموده بودند «مصلحت نیست که ما مجلس را از این قضیه برکنار بداریم... باید مجلس وارد بشود».
آن روز رهبر معظم انقلاب در این خصوص فرموده بودند؛
«یک بحثی که امروز وجود دارد بحث مجلس است؛ وضع حقوقی و قانونی و مانند اینها را کسانی که اهل این مسائل هستند باید بررسی کنند و ببینند که اقتضائات حقوقی و آنچه الزامات حقوقی این مسئله است چیست و طبق همان بایست عمل بشود؛ ما وارد آن نمی‌شویم. لکن آنچه از نگاه کلی، من عرض می‌کنم- که به آقای رئیس‌جمهور هم این را عرض کرده‌ام- این است که به نظر ما مصلحت نیست ما مجلس را از این قضیه برکنار بداریم؛ چون قضیه‌ای است که بالاخره دو سال است که کشور به طور کلی متوجه به آن است و حالا هم به یک نتایجی رسیده؛ باید مجلس وارد بشود. حالا مجلس چه بکند؟ بنده هیچ توصیه‌ای ندارم به مجلس شورای اسلامی که با این چه جوری عمل بکند. اولا نوع تصمیم‌گیری چه جوری باشد؟ به نحو تصویب یا رد باشد، یا به نحو دیگری تصمیم‌گیری کنند؟ آیا رد کنند، آیا تصویب کنند؟  بنده هیچ توصیه‌ای ندارم. نظر متبع، نظر نمایندگان ملت است و اینکه چه بکند، چه نکند را ما عرض نمی‌کنیم. ما معتقدیم که بالاخره خوب است مجلس را برکنار نکنیم و نمایندگان ملت باید تصمیم بگیرند.»
درباره موضوع پیش‌روی و بیانات حضرت آقا در این زمینه که نقشه راه است، اشاره به نکاتی ضروری و گره‌گشا به نظر می‌رسد و قبل از پرداختن به این نکات، گفتنی است نگارنده مانند همیشه در برداشت از بیانات رهبر‌معظم‌انقلاب صرفا بر نظرات صریح و رسما اعلام شده حضرت ایشان تکیه دارد، یعنی همان که اخیرا بیت‌ معظم‌له طی بیانیه‌ای بر آن تاکید ورزیده و استنادهای برگرفته بعضی‌ها از نظرات - احیانا- اعلام شده حضرتش در جلسات خصوصی را غیرقابل استناد اعلام کرده است. و اما...
1- حضرت آقا پیش از این نیز بر ضرورت بررسی برجام در مجاری قانونی تاکید کرده بودند ولی از آنجا که به صراحت از این مجاری- شورای امنیت و یا مجلس شورای اسلامی- نامی به میان نیاورده بودند، بسیاری از دوستان، این مجرای قانونی را منحصر به شورای عالی امنیت ملی تلقی می‌کردند تا آنجا که بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی را- که تصریح اصول 77  و 125 قانون اساسی است- نه فقط ضروری نمی‌دانستند، بلکه با مصالح نظام نیز ناهمخوان معرفی می‌کردند! اما بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب تردیدی باقی نمی‌گذارد که برخلاف نظرات یاد شده، بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی مورد تائید و تأکید ایشان است.
2- بیانات روز 12 شهریور رهبر معظم انقلاب در تاکید بر ورود مجلس شورای اسلامی و بررسی برجام در خانه ملت در حالی است که شورای عالی امنیت ملی طی چند هفته متوالی، بررسی برجام را در دستور کار خود داشته و گزارش برخاسته از این بررسی را نیز به محضر رهبر معظم انقلاب تقدیم کرده است. بنابراین، اگر حضرت ایشان بررسی برجام در این شورا را کافی می‌دانستند  بر ورود مجلس به موضوع و بررسی برجام در خانه ملت تاکید نمی‌ورزیدند.
 این نکته نیز قابل توجه است که حضرت آقا علاوه بر شورای عالی امنیت ملی، ورود مجلس را هم ضروری دانسته‌اند و در هر دو حالت یاد شده، آنچه کمترین تردیدی در آن راه ندارد، این که، نتیجه بررسی شورای عالی امنیت ملی هرچه بوده است و هرچه قرار است باشد، از نگاه رهبر معظم انقلاب، ضرورت بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی را منتفی نکرده و نمی‌کند. این نکته می‌تواند پاسخی برای پرسش برادر عزیزمان جناب آقای دکتر بروجردی باشد که در صدر این یادداشت به آن اشاره شد.
3- بیانات صریح رهبر معظم انقلاب به وضوح حاکی از آن است که ایشان نیز مانند حضرت امام(ره) و به روال همیشه مجلس را در «رأس امور» می‌دانند و برخلاف آنچه که برخی از دوستان ادعا می‌کنند، بررسی برجام در مجلس را صرفا برای اطلاع نمایندگان تلقی نمی‌فرمایند. در این بخش از بیانات معظم‌له دقت کنید؛
«باید مجلس وارد بشود. حالا مجلس چه بکند؟ بنده هیچ توصیه‌ای ندارم به مجلس شورای اسلامی که با این (برجام) چه جوری عمل بکند، اولا نوع تصمیم‌گیری چه جوری باشد؟ به نحو تصویب یا رد باشد یا به نحو دیگری تصمیم‌گیری کنند؟ آیا رد کنند؟ آیا تصویب کنند؟ بنده هیچ توصیه‌ای ندارم، نظر متبع، نظر نمایندگان ملت است و اینکه چه بکند و چه نکند را ما عرض نمی‌کنیم، ما معتقدیم که بالاخره خوب است مجلس را برکنار نکنیم و نمایندگان ملت باید تصمیم بگیرند».
آنچه به وضوح از بیانات رهبر معظم انقلاب استنباط می‌شود این که؛ ایشان اگرچه درباره چگونگی ورود مجلس به بررسی برجام توصیه‌ای ندارند ولی؛ 
اولا: ضرورت ورود مجلس به بررسی برجام را به منظور تصمیم‌گیری درباره آن می‌دانند.
ثانیا: این تصمیم‌گیری را شامل هر دو حالت«رد» یا «قبول» برجام می‌دانند.
ثالثا: نظر نهایی مجلس اعم از «رد» یا قبول برجام را لازم‌الاجرا معرفی فرموده‌اند. (نظر متبع-لازم‌الاجرا- نظر نمایندگان ملت است) و یا آنجا که می‌فرمایند «نمایندگان ملت باید تصمیم بگیرند».
4- فاصله میان دو سوی ماجرا یعنی «پذیرش» یا «رد» توافق وین از نوع تفاوت‌های اندک و جزئی نیست که چشم‌پوشی از آن در هر دو حالت رد یا پذیرش امکان‌پذیر باشد. بلکه در یک سو کسانی هستند که آن را «فتح‌الفتوح»! تلقی می‌کنند و در سوی دیگر کسانی که پذیرش آن را فاجعه‌آفرین می‌دانند. بنابراین بدیهی است که نمایندگان محترم مجلس در بزنگاه تاریخی و تعیین‌کننده‌ای قرار دارند و تصمیم نهایی آنها در ادامه راه انقلاب و نظام مقدس برخاسته از آن نقش سرنوشت‌سازی دارد. اگر آنگونه که بسیاری بر این باورند- و نگارنده نیز بارها، با استناد به متن برجام و قطعنامه 2231 بر این باور تاکید داشته است - پذیرش توافق وین، فاجعه‌آفرین باشد، کمترین بی‌دقتی در بررسی آن گناهی بزرگ و نابخشودنی خواهد بود که صد البته از ساحت نمایندگان محترم مردم به دور است.
5- برخلاف توهم‌پراکنی دشمنان بیرونی و برخی از جریانات آلوده داخلی، قاطبه نمایندگان مردم علی‌رغم سلیقه‌های متفاوت سیاسی در پاسداری از اسلام و انقلاب و منافع و امنیت ملی کشورمان نگاه مشترکی دارند و نشست چند جلسه اخیر در کمیسیون ویژه بررسی برجام که با مدیریت هوشمندانه برادر عزیزمان آقای دکتر زاکانی همراه بود، نمونه‌ای مثال‌زدنی و امیدوارکننده از این دست است.


حسین شریعتمداری