سفارش تبلیغ
صبا ویژن
سفارش تبلیغ
صبا ویژن
بحران سوریه و شکاف های خارجی

بسمه تعالی

بحران سوریه و شکاف های خارجی (یادداشت روز) 

طی دو تا سه هفته گذشته، سوریه تحت فشار بیشتری قرار گرفته است. از یک سو مخالفان مسلح نظام سوریه که پیش از این عملیات های تخریبی و اقدامات خشونت آمیز خود را عمدتا متوجه سه استان حمص، حماه و ادلب می کردند اینک از یک سو دایره اقدامات نظامی خود را متوجه پایتخت کرده اند و از سوی دیگر استان های دیرالزور(در شرق) حلب(در شمال) و لاذقیه(در غرب) را هدف آماج عملیات تروریستی کرده اند. در محیط منطقه ای هم شاهد آرایش نظامی ارتش ترکیه در مرز با سوریه هستیم و در همین ایام نفوذ هواپیماهای جنگی ترکیه به آسمان سوریه هم اتفاق افتاد که با واکنش قاطع نظامیان سوریه مواجه گردید.
در سطح بین المللی نیز اظهارات تندتر مقامات غربی را شاهد بودیم و در این فضا کنفرانس ده جانبه ژنو برگزار شد که به گفته کوفی عنان «برای انتقال قدرت» شکل گرفته است. هم زمان با این مسائل موج رسانه ای مبتنی بر نزدیک بودن سقوط دولت سوریه هم تشدید شده است.
در خصوص تحولات جدید و تحلیل اقدامات خصمانه اخیر علیه سوریه، توجه به نکات زیر اهمیت دارد:
1- بدون تردید میان تشدید اقدامات تروریستی در سوریه و بخصوص آلوده کردن نقاطی- مثل دمشق، حلب، دیرالزور و لاذقیه- که طی ماه های اخیر آرام بوده است و اقدامات شک برانگیز نظامی ترکیه در مرزهای جنوبی خود و تجاوز چند هواپیمای جنگی به آسمان سوریه و اجلاس 10 جانبه ژنو ارتباط دقیقی وجود دارد و در یک اتاق طراحی گردیده است. دلایل و شواهد زیادی برای اثبات این نظریه قابل ارائه است. از جمله این که اقدامات جنایتکارانه نیمه شب علیه شبکه الاخباریه سوریه که به کشته شدن هر 7 نفر عضو شیفت شبانه آن با تیر مستقیم و از نزدیک منجر شد باید از سوی آمریکا و... محکوم می شد ولی همزمان با این اقدام شاهد تشدید فشار سیاسی و دیپلماتیک آمریکا علیه سوریه بودیم و اوباما در فردای جنایت علیه کارکنان الاخباریه، اسد را ملزم به کناره گیری از قدرت دانست. آرایش نظامی ترکیه در مرز سوریه که به بهانه ساقط شدن یک فروند هواپیمای F4 نیروی هوایی آنکارا صورت گرفت هم سند دیگری است که ارتباط این مسائل با یکدیگر را نشان می دهد. همه می دانند که واکنش نظامیان سوری به ورود هواپیمای جنگی کشوری که موضع خصمانه علیه سوریه دارد، کاملا طبیعی است. کنفرانس ژنو و اظهارات تند و غیرمترقبه کوفی عنان علیه مردم و نظام سوریه هم سندی جداگانه است. عنان پیش از این گفته بود ماموریت او تغییر نظام سیاسی و یا هر چیزی که به تغییر منجر شود نیست، ولی دو روز پیش از آغاز کنفرانس ژنو اعلام می کند که دستور کار ژنو انتقال قدرت در سوریه است. اما کاملا واضح بود که این اظهارات حداقل ربطی به سه عضو- چین، روسیه و کویت- ندارد کما اینکه بعد از سخنان عنان، لاوروف با صراحت اعلام کرد که ما با هر نوع دخالت و یا تصمیم گیری در بیرون مرزهای سوریه راجع به نظام سیاسی این کشور مخالفیم و اجازه نمی دهیم موضوع انتقال قدرت دستور کار ژنو باشد.
2- اگر خوب مسائل پیش آمده را بکاویم درمی یابیم که طی دو تا سه هفته اخیر، اتفاق جدیدی در سوریه نیفتاده است. اقدامات تروریستی علیه مردم و نظامیان سوری در آستانه اجلاس های اسفند تونس، اردیبهشت ترکیه و خرداد فرانسه هم تشدید شد و مشابه اجلاس ژنو هم تاکنون مکرر برگزار شده است. موضع خصمانه ترکیه علیه سوریه هم که حکایت جدیدی نیست بنابراین برخلاف تبلیغات گسترده ای که در فضای رسانه ای و الکترونیکی نظام سوریه را رو به فروپاشی معرفی می کند، اتفاق تازه ای در روی زمین نیفتاده است. ورود به سه منطقه حومه دمشق و ورود جنگنده ترکیه به آسمان سوریه و حضور چین و روسیه در اجلاس مربوط به سوریه مسائل تازه به حساب آمده اند در حالی که روند گذشته را تغییر نداده است.
3- اجلاس دیروز ژنو که ترکیبی از 5 عضو دائم شورای امنیت، ترکیه، قطر، کویت، رئیس روابط خارجی اتحادیه اروپا و دبیرکل سازمان ملل بود در واقع ترکیب 7+1+2 بود یعنی روسیه و چین مخالف اقدام و مداخله خارجی علیه نظام سوریه، کویت در میانه و متمایل به عدم دخالت و 7 عضو دیگر دنبال راهی برای مداخله خارجی علیه سوریه بودند. اگر بنا به رأی گیری بود، نتیجه از قبل معین بود ولی معلوم است که چنین جمعی هیچ جایگاه حقوقی نداشته و مجموعه معینی را نمایندگی نمی کنند تا با رأی آنان تصمیمی گرفته شود بنابراین مبنا رأی گیری نبوده و بر فرض که قرار بوده در ژنو کاری صورت بگیرد بدلیل عدم اجماع عملاً میسر نبوده است. با این وصف تصمیمات این کنفرانس حتی از کنفرانس های اسلامبول، تونس و پاریس هم بی خاصیت تر است چرا که در آن اجلاس ها اجماع وجود داشت و در ژنو اجماع هم وجود نداشت. در واقع کنفرانس ژنو برای آن بود که پرونده مأموریت عنان را بسته اعلام و وانمود کند که سوریه وارد مراحل و شرایط جدیدی شده است. بعد از آنکه به واسطه فعال شدن دوباره تروریست ها در مناطق پاکسازی شده، ارتش سوریه بر مبنای مسئولیت قانونی و پذیرفته شده، دوباره وارد عمل شد، کوفی عنان در گزارش خود به شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد که سوریه به مرحله بازگشت ناپذیر رسیده! و دو روز پیش از کنفرانس دیروز ژنو هم اعلام کرد که دستور کار ژنو انتقال قدرت در سوریه است! و حال آنکه هیچ توافقی میان 10 عضو به وجود نیامده بود و اساساً این سؤال مطرح است که این 10 عضو چگونه انتخاب شده اند و نیز براساس کدام اصل قانونی، یک جمع کوچک به خود اجازه داده اند درباره انتقال قدرت در یک کشور عضو سازمان ملل که باید مرزها و حاکمیت آن به رسمیت شناخته شود، تصمیم گیری نمایند؟ کنفرانس ژنو محکوم به شکست کامل است چرا که از اقدامات شبه حقوقی قبلی هم سست تر است. در واقع در یک عبارت کوتاه می توانیم بگوئیم برگزاری چنین کنفرانسی تنها کاری بوده که آمریکایی ها می توانسته اند انجام دهند و حضور روسیه و چین هم برای آن بود که مخالفان مسلح بشار گمان کنند مانع بین المللی اقدام علیه سوریه در حال کنار رفتن است. کنفرانس ژنو چند عضو سازمان ملل را به 5 عضو دائم شورای امنیت ضمیمه کرد، این در واقع اعتراف به ناکارآمدی شورای امنیت در مواجهه با دولت بشاراسد است با این وصف می توان با قاطعیت گفت که تغییر نظام سوریه در بیرون مرزها کماکان نشدنی است.
4- عزیمت یگان هایی از ارتش ترکیه به مرزهای این کشور با سوریه- استانهای دیاربکر و هاتای- اگرچه اقدامی تحریک آمیز به حساب می آید در عین حال بیانگر آن است که ترکیه قصد اقدام نظامی ندارد چرا که اگر ارتش ترکیه قرار بود کاری انجام دهد باید اصول غافلگیری را رعایت می کرد نه اینکه به نمایش رسانه ای عزیمت چند جوخه نظامی و نه یک ارتش به همراه چند ضدهوایی موشک انداز روی آورد. کاملاً واضح است که هیچ اجماعی در داخل ترکیه برای حمله به سوریه وجود ندارد کما اینکه در این میان شاهد مخالفت سران ارتش هم بوده ایم از سوی دیگر سوریه با اسقاط هواپیمای F4 ترکیه در مدیترانه نشان داد که در واکنش قاطع به تهاجم نظامی تردید نداشته و کاملاً آماده است و لذا یک اقدام ناپخته آنکارا می تواند ترکیه را درگیر جنگی ویران گر کرده و همه دستاوردهای اقتصادی اردوغان را برباد دهد در عین حال درگیری با سوریه، جنگ را به مرزهای شرقی آن و در مجاورت با متحد استراتژیک سوریه هم گسترش می دهد.
5- هر نوع اقدام خارجی نظامی علیه سوریه برای دولت بشار یک فرصت مهم به حساب می آید چرا که درگیری خارجی، ملت سوریه را منسجم تر می کند بعنوان مثال اکنون جمعیت نزدیک به 15 درصدی کرد سوریه- که عمدتاً در استان شمال شرقی حسکه سکونت دارند- صرفا تماشاچی درگیری اسد و مخالفانش بوده اند به دلیل اینکه بیش از دولت سوریه با دولت ترکیه مشکل دارند این جمعیت تماشاچی قطعا در جنگ با ترکیه فعالانه وارد می شوند کما اینکه انتخاب «عبدالباسط صیدا»ی کرد به جای «برهان غلیون» عرب بعنوان سرکرده مخالفان دولت سوریه برای آن انجام شد که کردها را از موضع غیرفعال کنونی خارج کنند که البته موفقیت چندانی در برنداشته است.
6- مخالفان مردم و حکومت سوریه در میان خود اختلافات شدیدی دارند. در داخل مخالفان میان جناح سیاسی وجناح شبه نظامی اختلافات در حدی است که گروهی گروه دیگر را به مزدوری متهم می کنند. در محیط منطقه ای کماکان دولت های کویت، عمان،یمن، عراق، لبنان، اردن و همه کشورهای عرب آفریقا مخالف هر نوع اقدام علیه نظام سیاسی سوریه بوده و خواستار آرامش در این کشورند در محیط بین المللی هم کماکان دو دولت روسیه و چین در مقابل سه دولت آمریکا، انگلیس و فرانسه ایستاده اند. در این فضا هر طرح خارجی که بر مبنای مداخله بنا شده باشد، در گام های اولیه متوقف می شود. سه هفته پیش بحث «گروه تماس بین المللی» مطرح شد و چند روزی هم رسانه ها درباره آن جنجال کردند ولی وقتی مشخص شد که حضور کشورهای ایران، لبنان، عراق و اردن در این گروه تماس به عنوان کشورهای موثر و همسایه اجتناب ناپذیر است، سخن گفتن از این طرح به عنوان اهرم فشار علیه سوریه فراموش شد و کنفرانس ده جانبه ژنو بدون آنکه هیچ منطق حقوقی از آن پشتیبانی کند، جایگزین آن گردید.
7- در محیط داخلی البته مردم و دولت سوریه هزینه های سنگینی را می پردازند. سوریه کشوری است با اقتصاد کوچک و مردمی که اکثراً به کمک دولت احتیاج دارند، دولتی که در محاصره اقتصادی قرار گرفته است. دولت سوریه در مواجهه با تروریست های مسلح همان کاری را می کند که هر دولت دیگر در مواجهه با تروریسم انجام می دهد و کاملاً ذیحق شناخته می شود. در این میان دولت های آمریکا، فرانسه، انگلیس، عربستان، قطر، ترکیه و رژیم صهیونیستی از یک سو تامین کننده سلاح های مختلف تروریست ها هستند و در همان حال به نمایندگی از مردم سوریه که هر روز قربانی این تروریسم ائتلافی می شوند، از لزوم اسقاط نظام سیاسی که از کشور و مردم خود دفاع می کند، سخن می گویند! البته امروز دیگر حقایق برای همه معلوم شده است همین دیروز وزیر خارجه تونس که کشورش در اسفند ماه میزبان حامیان تروریسم ضدسوری بود، گفت هرگونه دخالت خارجی و تلاش برای تشدید اوضاع امنیتی به ضرر مردم سوریه و منطقه است. آمریکایی ها طی ماه های اخیر و بخصوص پس از بن بست اجلاس پاریس تلاش زیادی کردند تا اجماع جهانی را علیه سوریه به وجود آورند اما این اتفاق نیفتاد. پوتین در دیدار اخیری که در مکزیک با اوباما داشت با صراحت به او گفت حل بحران سوریه باید از درون آمریکا شروع شود چرا که سازماندهی تروریسم و آشوب از داخل آمریکا صورت گرفته و هدایت می شود.
سعدالله زارعی


+ نوشته شـــده در یکشنبه 91/4/11ساعــت 9:19 صبح تــوسط عباس | نظر